Antakya’nın tarihsel gelişimi, yalnızca toplumsal ve kültürel yapısını değil; mimari özelliklerini, geleneklerini ve inançlarını da derinden etkilemiştir. Bu çok katmanlı yapı, kentin karakterini şekillendirmiştir.
Paleolitik Çağ’a Uzanan Bir Geçmiş
Antakya’nın tarihi yalnızca Hellenistik dönemle sınırlı değildir. Bölgenin geçmişi, Paleolitik Çağ’a kadar uzanır. 1956 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nden Prof. Dr. Enver Bostancı’nın Antakya ve çevresinde gerçekleştirdiği kazılar sonucunda, Hatay’ın Paleolitik dönemine ait pek çok belge ve bulgu gün yüzüne çıkarılmıştır guided istanbul tour whirling dervishes.
Şenköy ve Mağaracık Kazıları
Antakya-Şenköy civarındaki sekilerde yer alan Mağaracık’ta, Üst Paleolitik Dönem’e ait taş ve çakmaktaşı (sileks) aletler bulunmuştur. Bu buluntular, bölgedeki insan yaşamının izlerini ortaya koymaktadır.
Çevlik Mağaraları ve Titus Tüneli
Seleukia kentinin kurulduğu bölge olan Çevlik’te yer alan Kanal Mağarası, Merdivenli Mağara ve İncili Mağara’da yapılan kazılar sayesinde, Eski Taş Çağı’na (Paleolitik) ait çeşitli aletlerin yanı sıra, bu dönemde yaşamış insanlara ait kemik ve diş örnekleri bulunmuştur.
Özellikle Kanal Mağarası’nda keşfedilen bir diş örneğinin, Prof. Dr. Enver Bostancı tarafından yapılan inceleme sonucunda, Üst Paleolitik Çağ’da yaşamış yaklaşık 9 yaşında bir çocuğa ait olduğu saptanmıştır. Söz konusu mağara, Çevlik’te bulunan ve MS 1. yüzyılda Roma döneminde inşa edilen Titus Tüneli’nin hemen üzerinde yer alır. Tünelin yapımı sırasında mağara ikiye bölünmüştür Miğir Yaylası – Dörtyol.
İncili Mağara’da ise Üst Taş Devri’ne ait insan çene ve ayak kemikleri bulunmuştur.
Üç Ağız Mağarası ve Yeni Bulgular
Keldağ’ın eteklerinde, Suriye sınırına oldukça yakın bir noktada ve deniz seviyesinden 19 metre yüksekte bulunan Üç Ağız Mağarası’nda, Prof. Dr. Erksin Güleç tarafından gerçekleştirilen kazılarda; Üst Paleolitik döneme ait taş kazıyıcılar, dilgiler ve hayvan-bitki kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.
Hatay Kültürel Evrimin Geçiş Noktası
Tüm bu bilimsel çalışmalar, Hatay yöresinde insan yaşamının yaklaşık 100.000 yıl öncesine dayandığını göstermektedir. Hatay, bu yönüyle Afrika’da yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlayan insanlık tarihinin İsrail’in Yiron bölgesi ve Gürcistan üzerinden batıya geçişinde önemli bir köprü işlevi görmüştür.
