Samandağ, Çevlik ve Şenköy civarında yoğunlaşan Eski Taş Çağı yerleşimlerinin, Neolitik Dönem’den itibaren Amik Ovası’nda devam ettiği anlaşılmaktadır.
Amik Ovası’nın Coğrafi Konumu ve Önemi
Amik Ovası, doğuda Afrin Çayı, batıda ise Amanos Sıradağları ile çevrilidir. Türkiye’nin en verimli tarım alanlarından biri olan ova; Konya ve Çukurova ovaları ile birlikte anılmaktadır. Ovanın ortasında yer alan Amik Gölü, 1954-1980 yılları arasında kurutularak tarım arazisine dönüştürülmüştür Antakya’nın Tarihsel ve Kültürel Derinliği.
Amik Ovası’nda 200’ün üzerinde höyük (tarih öncesi yerleşim alanı) bulunmaktadır. Ancak bu höyüklerden yalnızca birkaçı kazılabilmiştir.
İlk Kazı Çalışmaları
1933-1938 yılları arasında, Chicago Üniversitesi’ne bağlı Oriental Institute tarafından Cüdeyde, Çatalhöyük ve Tainat Höyükleri’nde ilk arkeolojik kazılar yapılmıştır. 1936 yılında Sir Leonard Woolley, British Museum adına Samandağ El-Mina bölgesinde, 1937-1948 yılları arasında ise Açana Höyük’te kazılar gerçekleştirmiştir istanbul private tours mevlevi.
Princeton Üniversitesi’nin Katkıları
1939-1948 yılları arasında Princeton Üniversitesi’nin Antakya ve çevresinde yürüttüğü kazılar sonucunda, bugün Hatay Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen önemli mozaikler ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmalar, Hatay Müzesi’nin dünya çapında tanınan bir mozaik müzesi olmasına katkı sağlamıştır.
Amik Vadisi Araştırma Projesi
1998 yılında, Chicago Üniversitesi Oriental Institute tarafından Prof. Dr. Aslıhan Yener ve Tony J. Wilkinson’ın öncülüğünde “Amuq Valley Regional Project” başlatılmıştır. Bu proje, Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) ve üniversite bünyesindeki bilim insanlarının katılımıyla hayata geçirilmiştir.
Tell Kurdu Kazıları
1998 yılında Tell Kurdu Höyüğü’nde başlatılan kazılarda, M.Ö. 4500-5000 yıllarına tarihlenen mimari kalıntılar, seramik, kemik ve taş buluntulara ulaşılmıştır.
Açana Höyüğü ve Hitit Başkenti
Yaklaşık 60 yıl aradan sonra, Prof. Dr. Aslıhan Yener başkanlığında Açana Höyüğü’ndeki kazılara yeniden başlanmıştır. Antakya’ya 22 kilometre uzaklıkta yer alan Açana, Anadolu’daki önemli Hitit başkentlerinden biridir. Burada çıkarılan 6020 envanter numaralı çift aslanlı sütun kaidesi, Tainat’taki Hitit Sarayı’nın girişini süslemekteydi. Bu kaide, bugün Hatay Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. Anıtkabir’in Aslanlı Yolundaki heykeller de bu aslanların bir benzeridir.
Günümüzde Devam Eden Kazı ve Araştırmalar
Hatay bölgesinde halen devam eden arkeolojik kazılar şunlardır:
Açana Höyüğü: Prof. Dr. Aslıhan Yener başkanlığında.
Tell Tainat: Prof. Dr. Timothy Harrison başkanlığında.
Sabuniye Höyüğü: Doç. Dr. Hatice Pamir başkanlığında.
Dörtyol Kinet Höyük: Marie-Henriette Gates başkanlığında.
Üç Ağız Mağarası: Prof. Dr. Erksin Güleç tarafından.
Bu kazılara hem yerli hem de yabancı uzmanlar katılmakta, bölgenin tarih öncesi dönemlerine ilişkin yeni bilgiler elde edilmektedir.
